Έλληνες δωσίλογοι και φιλοναζιστές. Λίστα ατόμων και οργανώσεων (μέρος 1ον)
Αναδημοσίευση απο ΦΙΠΠΑΚ
Παραθέτουμε μια λίστα με Έλληνες δοσίλογους, γερμανόφιλους και φιλοναζιστές που έδρασαν στην περίοδο της κατοχής. Για να μπορέσουμε να τη φτιάξουμε, χρειαστήκαμε αρκετό χρόνο και ψάξαμε σε διάφορα ιστορικά βιβλία, ώστε να διασταυρώσουμε τις πληροφορίες που συγκεντρώσαμε. Η συγκεκριμένη λίστα δωσιλόγων αποτελείται από άτομα και από οργανώσεις. Δεν είναι πλήρης και δεν θα μπορούσε να είναι. Είναι όμως ενδεικτική και είναι η μεγαλύτερη λίστα που θα μπορούσατε να βρείτε. Είναι σχεδόν απίθανο να βρείτε άλλη σε κάποιο βιβλίο ή στο internet, που να περιλαμβάνει τόσα πολλά ονόματα και τόσες πολλές πληροφορίες. Επικεντρώσαμε την προσοχή μας κυρίως σε άτομα που συνεργάστηκαν με τους κατακτητές σε στρατιωτικό και σε πολιτικό επίπεδο. Δεν δώσαμε μεγάλη έμφαση στους οικονομικούς δωσίλογους.
Στη Μακεδονία έδρασαν οι εξής:
Διονύσιος Αγάθος
(1885-1956) (Ναζιστής αξιωματικός που γεννήθηκε στη Κέρκυρα, αλλά ζούσε στη
Θεσσαλονίκη. Το καλοκαίρι του 1944 ανέλαβε την ηγεσία του ναζιστικού κόμματος
Μακεδονίας-Θράκης. Ήταν παντρεμένος με μια Βουλγάρα και είχε αναπτύξει στενές
σχέσεις τόσο με τις γερμανικές αρχές κατοχής όσο και με τις βουλγαρικές. Κατά
τη διάρκεια της κατοχής, παρέδιδε με προθυμία σε καθημερινή βάση δελτία
πληροφοριών στο Στρατιωτικό Διοικητή Θεσσαλονίκης και συμμετείχε σε ομάδα
αντικατασκοπείας των Γερμανών, συνεργαζόμενος με τον Πούλο, τον ταγματάρχη
Γεώργιο Ζαρταλούδη και τον Εμμανουήλ Γαρουφαλή. Μάλιστα είχε δικό του γραφείο στο
Αρχηγείο της (γερμανικής) Μυστικής Αστυνομίας Στρατού (Geheime Feldpolizei), που βρισκόταν στην οδό Τσιμισκή 72. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στον Αγάθο
πιστώθηκε από την Υπηρεσία Διαχειρίσεως Ισραηλιτικών Περιουσιών ένα
γαλακτοπωλείο του Αλμπέρτο Σαρφατή στην οδό Βασιλέως Ηρακλείου 8, που ο Άγαθος
το μετέτρεψε σε πολυτελέστατο γαλακτοπωλείο - ζαχαροπλαστείο και έγινε στέκι
των Γερμανών και των Ελλήνων συνεργατών τους. Το κατάστημα αυτό εξοπλίστηκε με
αντικείμενα αξίας 4.400.900 δραχμών που αφαιρέθηκαν από το κατάστημα του
Μπενρουμπή στην οδό Καποδιστρίου. Το Μάιο του 1945 κατέφυγε στην Ελβετία και
παρουσιάστηκε στην ελληνική πρεσβεία στη Βέρνη, αποκρύπτοντας το αληθινό του
όνομα. Συνελήφθη από τις ελβετικές αρχές. Τον Αύγουστο του 1947 καταδικάστηκε
από την ελληνική δικαιοσύνη ερήμην σε ισόβια. Το Σεπτέμβριο του 1947 οδηγήθηκε
στις φυλακές Επταπυργίου. Το Νοέμβριο του 1947 καταδικάστηκε σε φυλάκιση 12
ετών (γλυτώνοντας τα ισόβια) και δήμευση της μισής περιουσίας του. Στις 3
Νοεμβρίου 1956 πέθανε στο σπίτι του από καρδιακή προσβολή, σε ηλικία 71 ετών.)
Εμμανουήλ
Βασιλείου (Μέλος της ΠΑΟ. Γνωστός και ως «καπετάν Μανώλης». Τον Ιούλιο του 1946
καταδικάστηκε σε θάνατο και διατάχτηκε η δήμευση της μισής περιουσίας του.
Μεταφέρθηκε στις φυλακές Κέρκυρας. Τον Ιούλιο του 1951 έμαθε για την έκδοση του
βασιλικού διατάγματος της 4ης Ιουνίου 1951, σύμφωνα με το οποίο η
ποινή του μετατράπηκε σε κάθειρξη 12 ετών. Μεταφέρθηκε στις αγροτικές φυλακές
Κασσάνδρας.)
Ιωάννης
Βελισσαρίδης (μέλος του τάγματος του ναζιστή Πούλου και άτομο της εμπιστοσύνης
του. Είχε ποντιακή καταγωγή και ήταν παλιό μέλος της ΕΟΝ και έφεδρος Υπίλαρχος.
Τα εγκλήματά του προκάλεσαν την απέχθεια του πληθυσμού της Μακεδονίας.
Συμμετείχε ενεργά στην πυρπόληση και λεηλασία του χωριού Λέχοβο Φλώρινας. Το
Μάιο του 1944, καθώς επέστρεφε στην Καλαμαριά, βρήκε να τον περιμένουν ορισμένα
μέλη της οργάνωσης Ο.Π.Λ.Α., τα οποία
τον εκτέλεσαν. Για να εκδικηθούν για το θάνατό του, οι Γερμανοί εκτέλεσαν 10
άτομα.)
Αντώνιος Βήχος
(Αρχηγός της δωσιλογικής οργάνωσης ΠΟΕΤ. Ήταν μεταλλλειολόγος και γεννημένος
στην Κερατέα Αττικής. Στις 1 Φεβρουαρίου 1944, ο Βήχος ίδρυσε στη Θεσσαλονίκη
την οργάνωση ΠΟΕΤ με έμβλημα το δικέφαλο αετό και παρέλαβε οπλισμό από τις
γερμανικές αποθήκες. Προηγουμένως είχε εξασφαλίσει την έγκριση του Γερμανού
ταγματάρχη Alfred Grun. Τον Οκτώβριο του 1947 παρουσιάστηκε στην
Εισαγγελία Αθηνών. Η δίκη του ορίστηκε για τις 6 Απριλίου 1948. Ο ίδιος
απουσίασε από αυτήν. Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε θάνατο, δήμευση όλης της
περιουσίας του και ισόβια στέρηση των δικαιωμάτων του. Ο Ειδικός Επίτροπος
ζήτησε από το Τμήμα Γενικής Ασφάλειας Αθηνών να φροντίσει για την εκτέλεση της
απόφασης. Τελικά η αστυνομία δεν συνέλαβε ποτέ τον Βήχο. Πέθανε τον Οκτώβριο
του 1948.)
Βούζιος Γεώργιος
(ταγματάρχης και υπαρχηγός της οργάνωσης ΠΟΕΤ)
Εμμανουήλ
Γαρουφαλής (απόστρατος Σμηναγός που δραστηριοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη ως μέλος
του τάγματος του ναζιστή Πούλου, την περίοδο της κατοχής. Κατέδωσε στους
Γερμανούς διάφορους συναδέλφους του αξιωματικούς που προσπαθούσαν να διαφύγουν
στη Μέση Ανατολή. Οι Γερμανοί τον αντάμειψαν προσφέροντάς του μια θέση στην
υπηρεσία της αντικατασκοπίας. Όταν είδε ότι το τέλος του πολέμου πλησίαζε,
κατέφυγε στη Γερμανία, μαζί με την ερωμένη του Παγώνα, υπηρέτρια του Γ.
Πούλου.)
Ξενοφών «Φον»
Γιοσμάς (γνωστός βασιλόφρων, γερμανόφιλος και δωσίλογος. Κατά την κατοχή
εγκατέλειψε την Πιερία και κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη, όπου κατατάχθηκε στην
οργάνωση του Πούλου, αναλαμβάνοντας το λόχο προπαγάνδας. Το φθινόπωρο του 1944
ακολούθησε τους Γερμανούς και τον Πούλο κατά την υποχώρησή τους. Συνεργάστηκε
με τον ναζιστή Τσιρονίκο στη Βιέννη. Το 1945 η ελληνική δικαιοσύνη τον
καταδίκασε ερήμην σε θάνατο. Τον Ιούνιο του 1947 ήρθε στην Ελλάδα. Όχι μόνο δεν
εκτελέστηκε, αλλά σύντομα αποφυλακίστηκε χάρη στο βασιλιά Παύλο που του
απένειμε χάρη. Το 1952 βγήκε από τη φυλακή και αργότερα έγινε σχολικός έφορος
στην Άνω Τούμπα Θεσσαλονίκης και εκδότης εφημερίδας. Πέθανε το 1975, ύστερα από
εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο γιος του, Αλέξανδρος Γιοσμάς, ήταν υποψήφιος βουλευτής
με το ΛΑ.Ο.Σ. του Καρατζαφέρη.)
Γεώργιος Γκαρίπης
(ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΤ)
Κωνσταντίνος
Γούλας (δικηγόρος από τη Θεσσαλονίκη και ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης ΕΕΕ)
Κύρος
Γραμματικόπουλος (Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα και εγκαταστάθηκε στη Δράμα και
αργότερα στη Θεσσαλονίκη. Έγινε μέλος του ναζιστικού κόμματος του Γεωργίου
Σπυρίδη και κατατάχθηκε εθελοντής στη Βέρμαχτ. Πολέμησε σε διάφορες μάχες. Το
1943 επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και άρχισε να εργάζεται για λογαριασμό της
γερμανικής Μυστικής Αστυνομίας. Φορούσε γερμανική στολή, συμμετείχε σε εφόδους
σε σπίτια, σε συλλήψεις και δολοφονίες. Την ίδια χρονιά, μέσα από ένα άρθρο του
που δημοσιεύτηκε στη ναζιστική εφημερίδα «Νέα Ευρώπη» εξέφρασε το θαυμασμό του
για τη Γερμανία. Την επόμενη χρονία εντάχθηκε στην ομάδα του Φριτς Σούμπερτ και
πήρε μέρος σε επιχειρήσεις στην περιοχή των Γιαννιτσών. Συμμετείχε στη
δολοφονία 14 ανθρώπων στο Ελευθεροχώρι και στην καταστροφή πολλών σπιτιών. Στις
14-9-1944 συμμετείχε στη δολοφονία περισσότερων από 100 κατοίκων των
Γιαννιτσών. Βλέποντας ότι έρχεται το τέλος της κατοχής, κατέφυγε στη Γερμανία.
Το 1945 το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων Θεσσαλονίκης τον καταδίκασε ερήμην 5
φορές σε θάνατο. Ενώ συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο Σάλτσμπουργκ, δεν εκδόθηκε
ποτέ στην Ελλάδα. Αφέθηκε ελεύθερος και πήγε να ζήσει στις ΗΠΑ. Πιθανόν ούτε ο
ίδιος δεν είχε φανταστεί πόσο εύκολα θα ξέφευγε από την ελληνική δικαιοσύνη.)
Αντώνιος
Δάγκουλας (Μικρασιάτης πρόσφυγας που κατοικούσε στα Γρεβενά και υποστήριζε τη
βενιζελική παράταξη. Στην κατοχή προσχώρησε στον ΕΛΑΣ. Ήρθε σε ρήξη με την
οργάνωση, αποχώρησε και εντάχθηκε στο γερμανόφιλο στρατόπεδο. Αυτός και οι
άνδρες του τέθηκαν με προθυμία υπό τις διαταγές του Γερμανού διοικητή της SD Γκρυν. Στρατολογήθηκαν περίπου 100 άτομα
και εξοπλίστηκαν από τους Γερμανούς. Δημιούργησαν την «Εθνική Ελληνική Ασφάλεια
Πόλεως Θεσσαλονίκης». Οι «Δαγκουλαίοι» εκπαιδεύτηκαν για 15 μέρες στο γήπεδο
της ΧΑΝΘ και μετά προχώρησαν σε ένα όργιο εκτελέσεων. Παράλληλα φρόντιζαν και
να πλουτίζουν αρπάζοντας διάφορα αντικείμενα από τα σπίτια των θυμάτων τους. Το
1944 κατάλαβε ότι δεν θα γλύτωνε εύκολα από τους αντιστασιακούς. Κρύφτηκε
τραυματισμένος σε ένα σπίτι, προσποιούμενος ότι είναι ελασίτης, αλλά συνελήφθη
από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Μεταφέρθηκε για νοσηλεία σε ένα νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης,
όπου και απεβίωσε στις 21 Νοεμβρίου 1944.)
Βασίλειος Έξαρχος
(καθηγητής Θεολογικής του ΑΠΘ. Αθηναίος ναζιστής που συνεργάστηκε με τους
Γερμανούς κατακτητές ως μεταφραστής και ως προπαγανδιστής. Δραστηριοποιήθηκε
στη Θεσσαλονίκη στη φιλοναζιστική οργάνωση ΕΕΕ. Τον Αύγουστο του 1944 κατέφυγε
στην Αθήνα. Πέθανε το 1973.)
Γεώργιος Θεμελής
(κατοχικός νομάρχης Πέλλας και μέλος της ΠΑΟ)
Ηλίας Θεοφάνους
(ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΤ. Εκτελέστηκε από αντάρτες του ΕΛΑΣ το Δεκέμβριο του
1944.)
Ιωάννης
Θεοχαρίδης (ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΤ. Αυτοκτόνησε το Δεκέμβριο του 1944.)
Θεόδωρος Θωμαΐδης
(στέλεχος της ΠΑΟ και κατοχικός Νομάρχης Κιλκίς)
Κυριάκος
Ιωαννίδης (ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΤ)
Λεωνίδας
Ιωαννίδης (στέλεχος του ΕΕΣ)
Πέτρος Ιωαννίδης
(υπαρχηγός της ΠΟΕΤ. Το 1948 καταδικάστηκε ερήμην σε ισόβια, αλλά κυκλοφορούσε
ελεύθερος μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960 ! Το Σεπτέμβριο του 1961
οδηγήθηκε στην Υποδιεύθυνση Γενικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης. Πέθανε το Δεκέμβριο
του 1962 σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης.)
Γεώργιος Καζάνας
(γερμανόφιλος διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας. Κατέφυγε αεροπορικώς στη
Βιέννη.)
Απόστολος
Καρταλάκης (ήταν μέλος της ομάδας του Πούλου και καταγόταν από τον Φιλώτα της
Φλώρινας. Διέπραξε πολλές δολοφονίες. Κατέφυγε στην Αυστρία. Το 1947 καταδικάστηκε
ερήμην σε θάνατο και δις σε ισόβια. Το καλοκαίρι του 1948 συνελήφθη από τις
γαλλικές αρχές στο Klagenfurt της Αυστρίας. Άργησε να σταλεί στην Ελλάδα και να οδηγηθεί στη φυλακή του
Επταπυργίου. Κατέθεσε αίτηση ανακοπής της απόφασης, αλλά το Δεκέμβριο του 1950
το Ειδικό Δικαστήριο τον καταδίκασε πάλι σε θάνατο και δις σε ισόβια. Το 1953
έστειλε υπόμνημα στη Φρειδερίκη. Ο γιατρός των φυλακών αποφάσισε ότι ο
Καρταλάκης θα έπρεπε να σταλεί στο ψυχιατρείο. Τον Απρίλιο του 1953 ο
Καρταλάκης στάλθηκε στο Δημόσιο Ψυχιατρείο. Η αίτηση χάριτος απορρίφθηκε. Το
1956 ο Καρταλάκης μεταφέρθηκε στο Ψυχιατρικό Παράρτημα των Φυλακών Καλλιθέας
και από τότε χάθηκαν τα ίχνη του.)
Φραγκίσκος
Κολλάρας (στέλεχος του ΕΕΣ)
Κωνσταντίνος
Κυλινδρέας (Την περίοδο της κατοχής ήταν πληροφοριοδότης της γερμανικής GFP. Το 1944 έφυγε από την Ελλάδα. Συνελήφθη
από τους Ρώσους στη Βιέννη τον Απρίλιο του 1945, αλλά τους είπε ψεύτικο όνομα.
Τον Ιούνιο του 1945 οδηγήθηκε στις φυλακές «Παύλου Μελά». Στις 17 Ιουλίου 1945
άρχισε η δίκη του. Καταδικάστηκε σε ισόβια. Ο Ειδικός Επίτροπος άσκησε αίτηση
αναθεώρησης της δίκης. Στις 22 Οκτωβρίου 1946 ο Κυλινδρέας βρέθηκε ξανά μπροστά
στο Ειδικό Δικαστήριο, το οποίο τον καταδίκασε σε ισόβια και ολική δήμευση της
περιουσίας του. Με το βασιλικό διάταγμα της 12ης Σεπτεμβρίου 1952 η
ποινή των ισοβίων δεσμών μετριάστηκε σε κάθειρξη 20 ετών. Στάθηκε εξαιρετικά
τυχερός. Στις 2 Μαρτίου 1954 αποφυλακίστηκε, μετά την αναστολή εκτέλεσης του
υπολοίπου της ποινής του.)
Νικόλαος
Λεονταρίδης (μέλος του ΕΕΣ)
Παναγιώτης
Μαλτέζος (ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΤ)
Θεόδωρος
Μελεμενλής (αρχικά ήταν μέλος της φασιστικής μεταξικής ΕΟΝ και στη συνέχεια
επέλεξε να ακολουθήσει το δρόμο του ναζισμού. Έγινε στενός συνεργάτης του
ναζιστή Πούλου και υπασπιστής του. Το καλοκαίρι του 1944 δέχθηκε επίθεση από
μέλος της ΟΠΛΑ, η οποία ήταν ένοπλη μυστική οργάνωση του ΚΚΕ, με αποτέλεσμα να
μεταφερθεί στο Γερμανικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Εκεί άφησε την
τελευταία του πνοή στις 10 Ιουνίου 1944. Τα δύο του αδέλφια, Παναγιώτης και Ιωάννης,
συνεργάστηκαν και αυτά με τον Πούλο.)
Παναγιώτης
Μελεμενλής (αρχικά ήταν μέλος της ΕΟΝ και στη συνέχεια εντάχθηκε στην οργάνωση
του ναζιστή Πούλου, όπως και τα αδέλφια του. Ωφελήθηκε από τις διώξεις εναντίον
των Εβραίων, γιατί οι Γερμανοί χάρισαν διάφορα εβραϊκά καταστήματα στον ίδιο,
αλλά και σε άλλους συνεργάτες του Πούλου. Όταν είδε ότι πλησίαζε το τέλος της
κατοχής, κατέφυγε στη Γερμανία. Παρά τη δωσιλογική του δράση και τα εγκλήματα
που διέπραξε, γλύτωσε τη θανατική καταδίκη. Παρότι καταδικάστηκε ερήμην σε
θάνατο από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων το 1947, πόνταρε πολλά στην αρμονική
σχέση που διατηρούσε με την αστυνομία και με διοικητές διαφόρων Αστυνομικών
Τμημάτων που διαβεβαίωναν γραπτώς για τα «πατριωτικά» του αισθήματα. Αποφάσισε
να παρουσιαστεί στην ελληνική δικαιοσύνη πολλά χρόνια μετά το τέλος της
κατοχής. Στις 26-6-1952 καταδικάστηκε σε κάθειρξη 12 ετών. Όμως και πάλι τα
κατάφερε και δεν χρειάστηκε να μείνει στη φυλακή μέχρι το 1964. Για την
ακρίβεια δεν έμεινε ούτε δύο χρόνια ! Πέτυχε την αναστολή του υπολοίπου της
ποινής του και αποφυλακίστηκε το Φεβρουάριο του 1954.)
Ιωάννης
Μελεμενλής (αδελφός του Θεόδωρου και του Παναγιώτη Μενεμενλή. Αρχικά ήταν μέλος
της ΕΟΝ και στη συνέχεια εντάχθηκε στην οργάνωση του ναζιστή Πούλου, όπως και
τα αδέλφια του. Παρά τη δωσιλογική του δράση και τα εγκλήματα που διέπραξε,
γλύτωσε τη θανατική καταδίκη. Παρότι καταδικάστηκε ερήμην σε 3 φορές ισόβια
κάθειρξη από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων το 1947, πόνταρε πολλά στην
αρμονική σχέση που διατηρούσε με την αστυνομία και με διοικητές διαφόρων
Αστυνομικών Τμημάτων που διαβεβαίωναν γραπτώς για τα «πατριωτικά» του
αισθήματα. Αποφάσισε να παρουσιαστεί στην ελληνική δικαιοσύνη πολλά χρόνια μετά
το τέλος της κατοχής. Στις 26-6-1952 καταδικάστηκε σε κάθειρξη 12 ετών. Όμως
και πάλι τα κατάφερε και δεν χρειάστηκε να μείνει στη φυλακή μέχρι το 1964. Για
την ακρίβεια δεν έμεινε ούτε δύο χρόνια ! Πέτυχε την αναστολή του υπολοίπου της
ποινής του και αποφυλακίστηκε τον Αύγουστο του 1953.)
Γρηγόριος
Παζιώνης (Γεννήθηκε στο Μελένικο της Βουλγαρίας το 1887. Αργότερα εγκαταστάθηκε
στη Δράμα, έχοντας δυσάρεστες εμπειρίες από τη ζωή του στη Βουλγαρία. Το 1929
εκλέχτηκε Δήμαρχος Δράμας. Το 1935 έγινε Νομάρχης Χαλκιδικής, αλλά το 1936
παραιτήθηκε για να θέσει υποψηφιότητα για βουλευτής, χωρίς όμως να καταφέρει να
εκλεγεί. Το 1938 διορίστηκε από τη δικτατορία του Μεταξά Νομάρχης Έβρου. Τον
Αύγουστο του 1940 τέθηκε σε διαθεσιμότητα, με απόφαση του Υπουργείου
Εσωτερικών. Την περίοδο της κατοχής διορίστηκε Επιθεωρητής των Υπηρεσιών Κοινωνικής
Πρόνοιας με μηνιαίο μισθό 10.000 δραχμές (Σεπτέμβριος 1941). Επίσης, εντάχθηκε
στο ναζιστικό κόμμα του Σπυρίδη και το Μάρτιο του 1942 έγινε υπαρχηγός. Πολλές
φορές εκδήλωνε δημόσια τα χιτλερικά του αισθήματα και παράλληλα προέτρεπε τους
Έλληνες εργάτες να φύγουν από την Ελλάδα και να πάνε να δουλέψουν στη Γερμανία.
Στην πορεία ο Παζιώνης άρχισε να αποκτά και άλλες αρμοδιότητες. Του ανατέθηκε η
Γενική Διεύθυνση Στεγάσεως. Σε αυτήν φρόντισε να τοποθετήσει το γιο του και τον
αδερφό του. Στη συνέχεια έγινε αρχηγός του ναζιστικού κόμματος Μακεδονίας –
Θράκης. Το 1944 κατέφυγε στην Αυστρία. Στη συνέχεια πέρασε στην Ελβετία (Μάιος
1945), ελπίζοντας ότι δεν θα τον αναγνωρίσει κανείς. Προσπάθησε να παραπλανήσει
την ελληνική πρεσβεία στη Βέρνη, δηλώνοντας ψεύτικο όνομα. Ο Έλληνας πρέσβης
όμως έδωσε εντολή να συλληφθεί. Το 1946 οδηγήθηκε στις φυλακές «Παύλου Μελά».
Καταδικάστηκε από το Ειδικό Δικαστήριο τον Αύγουστο του 1947 σε φυλάκιση 2,5
ετών. Αποφυλακίστηκε στις 30 Δεκεμβρίου 1948.)
Χρήστος
Παπαβασιλείου (ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΤ)
Αριστείδης
Παπαδόπουλος (Καταγόταν από την Ημαθία και ήταν φίλος του Νικολάου Ζωγράφου.
Μετά την απελευθέρωση κατηγορήθηκε για δοσιλογισμό και για διάφορες συλλήψεις
και δολοφονίες συμπατριωτών του. Φυλακίστηκε στις 24 Απριλίου 1945. Η δίκη του
αναβλήθηκε δύο φορές. Έστειλε επιστολή στον Πρωθυπουργό, το Δαμασκηνό και
διάφορους υπουργούς, ζητώντας τους να φροντίσουν για την απελευθέρωσή του. Στις
3 Οκτωβρίου 1946 απέδρασε από το Δημοτικό Νοσοκομείο, όπου είχε μεταφερθεί για
νοσηλεία. Ο διοικητής της φρουράς του νοσοκομείου προτίμησε να ενημερώσει για
την απόδραση τον Ειδικό Επίτροπο με 4 μέρες καθυστέρηση. Επέστρεψε ανενόχλητος
στην ιδιαίτερη πατρίδα του και έφτιαξε μια παρακρατική ένοπλη ομάδα με έδρα τον
Κολυνδρό. Σύντομα έγινε ομαδάρχης σε ένα τμήμα των ΜΑΔ. Το 1947 το Συμβούλιο
Εφετών εξέδωσε παραπεμπτικό βούλευμα. Στις 6 Απριλίου 1948 κηρύχθηκε φυγόδικος.
Το Νοέμβριο του 1948 σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.)
Μιχάλης
Παπαδόπουλος (Μιχάλαγας) (ιδρυτικό στέλεχος της οργάνωσης ΠΟΕΤ του Αντωνίου
Βήχου. Ήταν ποντιακής καταγωγής και είχε βενιζελικές πολιτικές πεποιθήσεις. Το
1943 εντάχθηκε στην ΠΑΟ. Στη συνέχεια πήγε στη Θεσσαλονίκη και εντάχθηκε στην
ΠΟΕΤ. Επίσης έγινε ηγετικό στέλεχος του ΕΕΣ, αναλαμβάνοντας τη θέση του διευθυντή
οικονομικών της οργάνωσης στις 31-8-1944. Συνελήφθη στις 17-12-1944 στη
Ζαρκαδόπετρα από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Δεν πέρασε από δίκη και μετά από τη Συμφωνία της Βάρκιζας
αφέθηκε ελεύθερος. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1946. Η πιθανότερη εκδοχή είναι
ότι αυτοπυροβολήθηκε κατά λάθος.)
Κυριάκος
Παπαδόπουλος («Κισά Μπατζάκ», δηλαδή κοντοπόδαρος) (στέλεχος του ΕΕΣ και της
ΠΑΟ. Ήταν Πόντιος και γεννήθηκε το 1884. Τραυματίστηκε το Νοέμβριο του 1944 στη
μάχη του Κιλκίς και αυτοκτόνησε για να μην μπορέσουν να τον αιχμαλωτίσουν οι
αντάρτες της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΑΜ – ΕΛΑΣ.)
Κωνσταντίνος Γ.
Παπαδόπουλος (Γεωπόνος ποντιακής καταγωγής και έφεδρος αξιωματικός. Υπήρξε
ηγετικό στέλεχος του ΕΕΣ και αργότερα βουλευτής. Συμμετείχε επίσης στην ΠΑΟ και
στην ΠΟΕΤ. Απέφυγε να πολεμήσει στην πολύνεκρη μάχη του Κιλκίς το Νοέμβριο του
1944 εναντίον του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Μετά την απελευθέρωση δικάστηκε από το Ειδικό
Δικαστήριο Δωσιλόγων και υποστήριξε ότι ο αγώνας του ΕΕΣ ήταν «δίκαιος»,
καταφέρνοντας να γλυτώσει το ενδεχόμενο μιας καταδικαστικής απόφασης.
Παράλληλα, προσπάθησε να αυτοπαρουσιαστεί ως «αντιστασιακός». Σύμφωνα με
επιστολή που συνέταξε ο ταξίαρχος Αρχιμήδης Αργυρόπουλος το 1949, ο Κ.
Παπαδόπουλος ήταν συνεργάτης των Γερμανών με πλούσια εγκληματική δράση, που
διαγράφτηκε από την ΠΑΟ Θεσσαλονίκης εξαιτίας της αντεθνικής του δράσης, ενώ η
επιστολή περιελάμβανε και αντίγραφο του πρωτοκόλλου συνεργασίας που είχε
υπογράψει η ηγεσία του ΕΕΣ με τους Γερμανούς την περίοδο της κατοχής. Το 1945 ο
Κ. Παπαδόπουλος επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και κατατάχθηκε στο 113ο
Τάγμα Εθνοφυλακής. Το 1946 εκλέχτηκε βουλευτής Κοζάνης με το Λαϊκό Κόμμα. Στο
επόμενο διάστημα, μέχρι το 1964, εκλεγόταν βουλευτής Κιλκίς με τον «Ελληνικό
Συναγερμό» του Παπάγου και την ΕΡΕ του Καραμανλή. Για το δωσιλογικό του παρελθόν
και τη συνεργασία του με τους Γερμανούς αντιμετώπισε σοβαρές κατηγορίες από
πολιτικούς του κέντρου και της αριστεράς. Στις 13 Μαρτίου 1963, με την ιδιότητα
του βουλευτή της ΕΡΕ, εκτόξευσε απειλές εναντίον της ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική
Αριστερά), αντιμετωπίζοντας την άμεση αντίδραση των αριστερών βουλευτών που τον
αποκάλεσαν χιτλερικό και προδότη. Επιτέθηκε και χτύπησε τον Αντώνη Μπριλλάκη
της ΕΔΑ και στη συνέχεια δέχθηκε μπουνιά στο πρόσωπο από το Γρηγόρη Λαμπράκη
της ΕΔΑ.)
Λάσκαρης
Παπαναούμ (Καταγόταν από το Μοναστήρι της Σερβίας. Για ένα διάστημα ζούσε και
δούλευε στο Αμβούργο, όπου παντρεύτηκε μια Γερμανίδα. Το 1934 επέστρεψε στη
Θεσσαλονίκη και ανέλαβε την αντιπροσωπεία μιας σερβικής εταιρείας ακατέργαστων
δερμάτων. Το 1938 έγινε πράκτορας της Ειδικής Ασφάλειας. Τον καιρό που οι
δυνάμεις του Άξονα είχαν σαν στόχο τους την κατάληψη της Ελλάδας, ο Παπαναούμ
διοχέτευε πληροφορίες στους Γερμανούς για τα σχέδια της Θεσσαλονίκης, κάνοντας
ευκολότερη την κατάληψή της από τον εχθρό. Τη μέρα που μπήκε ο γερμανικός
στρατός στη Θεσσαλονίκη, αυτός ανέβηκε σε ένα γερμανικό τανκ και πανηγύριζε. Οι
Γερμανοί τον τοποθέτησαν στην GFP, στην SD και στη
διεύθυνση του μυστικού γραφείου προστασίας των κατοχικών στρατευμάτων. Κατάφερε
να αποκτήσει όχι μόνο την εμπιστοσύνη των κατακτητών, αλλά και μεγάλα χρηματικά
ποσά. Όταν δύο αστυνομικοί ανακάλυψαν μέσα στις αποθήκες του 8.000 οκάδες
ελαιόλαδου, οι Γερμανοί αρνήθηκαν να του απαγγείλουν κατηγορίες για μαύρη αγορά
και να κατασχέσουν το ελαιόλαδο. Σύντομα έδειξα τα ρατσιστικά αισθήματά του για
τους Εβραίους, τους οποίους εκμεταλλεύτηκε στο μέγιστο βαθμό. Χάρη στις διώξεις
εναντίον των Εβραίων, πέρασαν στα χέρια του διάφορες εβραϊκές επιχειρήσεις από
τις οποίες κέρδισε χιλιάδες λίρες. Όταν είδε ότι οι Γερμανοί θα έφευγαν από την
Ελλάδα, αποφάσισε να τους ακολουθήσει και αυτός, βρίσκοντας στη χώρα τους
φιλόξενο έδαφος και μια νέα υπηκοότητα. Με αυτόν τον τρόπο μπόρεσε να ξεφύγει
από την ελληνική δικαιοσύνη, η οποία τον καταδίκασε ερήμην το 1945 σε δύο φορές
ισόβια. Έζησε στη Γερμανία μέχρι το 1971 που πέθανε και δεν εκδόθηκε ποτέ στην
Ελλάδα.)
Γεώργιος Πούλος
(1889 - 1949) (απόστρατος αντιβασιλικός αξιωματικός, φανατικός γερμανόφιλος και
χιτλερικός, με πλούσια εγκληματική δράση. Πάνω από τη δεξιά τσέπη του χιτωνίου
του υπήρχε ο γερμανικός αετός με τη σβάστικα. Συνελήφθη στο Κίτσμπιχελ της
Αυστρίας στις 19-5-1945 από τους Αμερικανούς. Στις 9 Απριλίου 1947 οδηγήθηκε
στις στρατιωτικές φυλακές Επταπυργίου. Στις 22 Μαΐου 1947 άρχισε στο Διαρκές
Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης η δίκη του Πούλου και των συνεργατών του. Στις
2-12-1947 άρχισε η δίκη του στο Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων. Εκτελέστηκε στις
11 Ιουνίου 1949.)
Νικόλαος Ραγκαβής
(αντιστράτηγος και Γενικός Διοικητής Μακεδονίας. Ήταν παντρεμένος με Γερμανίδα
και διατηρούσε αρκετά καλές σχέσεις με τις γερμανικές κατοχικές αρχές.)
Γεώργιος
Σερεμέτης (ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΤ)
Φριτς Σούμπερτ (Fritz Schubert) (1897 - 1947) (Αν και δεν ήταν Έλληνας, θεωρήσαμε καλό να αναφέρουμε
λίγες πληροφορίες για αυτόν.) (Γερμανός υπαξιωματικός με πλούσια εγκληματική
δράση στην Κρήτη και στη Μακεδονία. Το 1934 έγινε μέλος του Ναζιστικού Κόμματος
Γερμανίας (NSDAP).
Πρωτοεμφανίστηκε στην Κρήτη του καλοκαίρι του 1941. Εκτέλεσε πολλούς Έλληνες σε
διάφορα χωριά του νησιού. Το Φεβρουάριο του 1944 στάλθηκε στη Μακεδονία, όπου
συνέχισε το δολοφονικό του έργο. Ευθύνεται μεταξύ άλλων και για το Ολοκαύτωμα
στο Χορτιάτη, όπου με τη βοήθεια και άλλων Γερμανών και Ελλήνων δωσιλόγων
σκότωσε 149 κατοίκους. Ανάμεσά τους 109 γυναίκες και κορίτσια. Στα τέλη
Οκτωβρίου του 1944 έφυγε μαζί με τα γερμανικά στρατεύματα που αποχωρούσαν από
την Ελλάδα. Το Φεβρουάριο του 1945 έφθασε στη Βιέννη. Στις 4-5-1945 συνελήφθη
από τους Αμερικανούς και τους είπε ψέματα ότι ήταν Έλληνας. Στις 5 Σεπτεμβρίου
1945 στάλθηκε στην Ελλάδα και αποκαλύφθηκε η πραγματική του ταυτότητα.
Συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Στις 5 Αυγούστου 1947 το
Δικαστήριο τον κήρυξε ένοχο και τον καταδίκασε 27 φορές σε θάνατο. Εκτελέστηκε
στις 22 Οκτωβρίου 1947.)
Γεώργιος Σπυρίδης
(1897 - 1950) (φανατικός ναζιστής, γεννημένος στην Κερασούντα και Αρχηγός για
ένα διάστημα του Ναζιστικού Κόμματος Μακεδονίας – Θράκης. Με το κόμμα αυτό
κατέβηκε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 1932 και του Ιουνίου του 1935. Τον
Απρίλιο του 1934 έστειλε ένα γράμμα στον Χίτλερ, με το οποίο του εξέφρασε τον
απεριόριστο θαυμασμό του. Όταν τα βουλγαρικά στρατεύματα εισέβαλαν στην
Ανατολική Μακεδονία, ο Σπυρίδης κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη. Εκεί προχώρησε σε
ανασυγκρότηση του κόμματος το οποίο αρχικά στεγάστηκε δωρεάν στο ξενοδοχείο
Άτλας στην οδό Εγνατία, κατόπιν εντολής των γερμανικών αρχών κατοχής και λίγο
αργότερα σε οίκημα στην οδό Κομνηνών στο κέντρο της πόλης που αποτέλεσε και
κατοικία του Σπυρίδη. Ο Σπυρίδης επισκεπτόταν συχνά το Νικόλαο Χερτούρα που
ήταν Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Επισιτιστικών και Οικονομικών
Αναγκών Μακεδονίας και του ζητούσε διάφορα τρόφιμα (αυγά, μέλι, φασόλια, κρέας,
φρούτα, λάδι κ.α.) καθώς και άλλα είδη όπως τσιγάρα, σαπούνι και γραφική ύλη
λέγοντας ότι προορίζονταν για άπορα μέλη και οπαδούς του κόμματος του. Στην
πραγματικότητα τα περισσότερα τρόφιμα ο Σπυρίδης τα πούλησε σε διάφορα άτομα
κρατώντας για τον εαυτό του τα κέρδη, ενώ ελάχιστα διανεμήθηκαν δωρεάν σε άπορα
μέλη του κόμματος. Τα διάφορα είδη πωλούνταν στο ξενοδοχείο Άτλας όπου το
λουτρό είχε μετατραπεί σε αποθήκη τροφίμων. Από τα τέλη του χειμώνα του 1942
μέχρι τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς ο Σπυρίδης, είτε αυτοπροσώπως είτε μέσω
ανθρώπων του επιτελείου του, έλαβε από τη Γενική Διεύθυνση Επισιτιστικών και
Οικονομικών Αναγκών Μακεδονίας, διάφορα τρόφιμα και άλλα είδη για τα οποία
κατέβαλε μόνο 100.000 δραχμές ενώ από τον έλεγχο που έγινε αργότερα, μετά την
αποκάλυψη της δράσης του Σπυρίδη και του Χερτούρα, αποκαλύφτηκε ότι η αξία των
πραγμάτων αυτών ξεπερνούσε τα 16.000.000 δραχμές. Έτσι ο Σπυρίδης κατάφερε να
θησαυρίσει, αλλά η δράση του αποκαλύφθηκε στα τέλη του 1942 και συντάχθηκε σε
βάρος του ποινική δικογραφία από τον αγορανομικό ανακριτή. Στις 14-3-1943 το Δικαστήριο κήρυξε ένοχους
τους κατηγορούμενους Σπυρίδη και Χερτούρα. Στο Σπυρίδη επέβαλε ποινή φυλάκισης
πέντε ετών και χρηματικό πρόστιμο 10.000 δραχμών για παράβαση του νόμου περί
μεσαζόντων και 40 χρόνια φυλάκιση και πρόστιμο 60.000 δραχμών για
αισχροκέρδεια. Λίγο πριν την απελευθέρωση της Ελλάδας ο Σπυρίδης αποφυλακίστηκε
και διέφυγε στη Γερμανία για να γλυτώσει τη σύλληψη του για δωσιλογισμό. Στις
23 Αυγούστου 1947 καταδικάστηκε ερήμην από το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων σε
ισόβια. Το 1948 συνελήφθη στο Αμβούργο και παραπέμφθηκε σε δίκη ενώπιον
αγγλικού δικαστηρίου για παράνομη εισαγωγή εμπορευμάτων και μαύρη αγορά.
Αργότερα εκδόθηκε στην Ελλάδα. Προφυλακίστηκε στις Β’ Επανορθωτικές Φυλακές
στις 19 Νοεμβρίου 1949. Κατέθεσε αίτηση ανακοπής της καταδικαστικής απόφασης.
Τον Ιανουάριο του 1950 το δικαστήριο έκανε δεκτή την αίτηση ανακοπής, εξαφάνισε
την απόφαση των ισοβίων και τον καταδίκασε σε μόνο 2,5 χρόνια φυλάκιση. Πέθανε
το Μάιο του 1950 από οξύ πνευμονικό οίδημα.)
Σπυρίδωνας
Σπυρίδης (ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΤ)
Απόστολος
Τσαρουχίδης (ιδρυτικό μέλος της ΠΟΕΤ)
Νικόλαος
Χερτούρας (δωσίλογος που καταγόταν από το Μοναστήρι και δραστηριοποιήθηκε στη
Θεσσαλονίκη. Για ένα διάστημα ήταν διευθυντής του Εμπορικού και Βιομηχανικού
Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης. Στα τέλη του 1941 έγινε Γενικός Διευθυντής της
Γενικής Διεύθυνσης Επισιτιστικών και Οικονομικών Αναγκών Μακεδονίας. Μετά από
την εμπλοκή του σε σκάνδαλο που αποκαλύφθηκε στα τέλη του 1942, οδηγήθηκε σε
δίκη μαζί με τον Σπυρίδη. Στις 14 Μαρτίου 1943 το δικαστήριο επέβαλε στον
Χερτούρα την ποινή του θανάτου για τη διάθεση τροφίμων στον Σπυρίδη και 15
χρόνια φυλάκιση και χρηματικό πρόστιμο 1.000.000 δραχμών για παράβαση
καθήκοντος.)